ส่วนที่ 1 เรือนเพาะชำและแปลงรวบรวมแม่ไม้โตเร็ว​

            จากแผนพัฒนาพลังงาน 15 ปี (พศ. 2551-2565 ) ได้เพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกไว้ที่ร้อยละ 20 และในการบรรลุตามแผนการใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกดังกล่าวกำหนดการใช้ชีวมวลเป็นสัดส่วนมากกว่าร้อยละ 80 ถูกตั้งเป้าให้ใช้ในภาคการผลิตไฟฟ้า ผลิตความร้อนและใช้ในภาคขนส่ง จากรายงานสถานภาพเทคโนโลยีพลังงานชีวมวลของประเทศไทยปี พ.ศ. 2556 พบว่าในปี พ.ศ. 2555 มีปริมาณการใช้พลังงานชีวมวลร้อยละ 73 เชื้อเพลิงชีวภาพร้อยละ 18 ก๊าซชีวภาพร้อยละ 8 และขยะร้อยละ 1 และพบว่าศักยภาพพลังงานชีวมวลของประเทศไทยมีมากถึง 16,812.88 ktoe โดยที่มีสัดส่วนมากที่สุดคือ ชีวมวลจากเศษเหลือทางการเกษตรและอุตสาหกรรมเกษตรที่นำมาผลิตไฟฟ้าและความร้อน 9,231.82 ktoe ชีวมวลเพื่อผลิตก๊าซชีวภาพ 6,560.82 ktoe และชีวมวลเพื่อเชื้อเพลิงชีวภาพ 1,020.4 ktoe ตามลำดับ (สำนักงานคณะกรรมการนโยบายวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมแห่งชาติ,2558) แหล่งชีวมวลที่เป็นเศษเหลือจากภาคการเกษตร เช่น แกลบ ชานอ้อน เหง้ามันสำปะหลัง และซังข้าวโพด มีข้อจำกัดทั้งจากฤดูกาลเก็บเกี่ยวและความผันผวนทางราคา ทำให้มีการแสวงหาแหล่งชีวมวลจากวิธีการอื่นเพื่อเพิ่มเสถียรภาพในการผลิตพลังงานและเป็นแหล่งชีวมวลสำรอง การปลูกไม้โตเร็วหรือพืชโตเร็วจึงเป็นวิธีการที่ดีสำหรับการเพิ่มเสถียรภาพดังกล่าว
            ในการพัฒนาการปลูกไม้โตเร็วเพื่อผลิตพลังงาน ประกอบด้วย การพัฒนาสายพันธุ์ไม้โตเร็วชนิดต่างๆ วิธีการปลูก การจัดการ และการเพิ่มผลผลิต โดยใช้ห้องปฏิบัติการ โรงเรือนเพาะชำสำหรับการผลิตต้นกล้าและขยายพันธุ์ และพื้นที่สำหรับการจัดทำแปลงทดลองเพื่อปลูกทดสอบ

          1. เพื่อจัดทำเรือนเพาะชำสำหรับการผลิตต้นกล้าไม้โตเร็วและขยายพันธุ์ไม้โตเร็วสายพันธุ์ดี
          2. เพื่อพัฒนาการปรับปรุงพันธุ์ไม้โตเร็วเพื่อการผลิตพลังงาน
          3. เพื่อจัดทำแปลงทดลองสำหรับการปลูกทดสอบยืนยันสายพันธุ์ที่ผ่านการปรับปรุงพันธุ์ รวมทั้งสายต้น (Clone) ที่ดีที่คัดเลือกมาได้
          4. เพื่อจัดทำแปลงรวบรวมแม่พันธุ์ (Hedge Orchard) ไม้โตเร็วสายพันธุ์ดีที่ห้องปฏิบัติการเทคโนโลยีพืชพลังงานและไม้โตเร็วได้รวบรวมไว้

รายละเอียดส่วนประกอบ

     โรงเรือนเพาะชำกล้าไม้มีขนาด 80×40 เมตร ใช้พื้นที่ประมาณ 2 ไร่ จัดทำโดยใช้เสาปูน เหล็กและแสลนต์พรางแสง โดยบริเวณเรือนเพาะชำกล้าไม้นี้จะมีส่วนห้องปฏิบัติงาน (Office) เป็นตู้คอนเทนเนอร์ดัดแปลง และโรงเรือนผสมดินและเก็บวัสดุอุปกรณ์ขนาด 20×5 เมตร อยู่ใกล้โรงเรือนเพาะชำด้วย โดยโรงเรือนเพาะชำนี้จะใช้ในการผลิตต้นกล้าไม้โตเร็วจากการเพาะเมล็ดจากแหล่งเมล็ดที่ดีและจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช (Tissue Culture) สำหรับการจัดทำแปลงทดลองและสนับสนุนการปลูกไม้โตเร็วในโครงการอื่นๆ รวมทั้งแจกจ่ายให้เกษตรกรนำไปปลูกเพื่อให้เป็นแหล่งชีวมวลหรือการใช้ประโยชน์อื่นๆ อีกด้วย

ภาพ : ขั้นตอนการผลิตกล้า “ปักชำกิ่ง”

     แปลงรวบรวมแม่ไม้โตเร็วจะจัดทำบริเวณถัดจากเรือนเพาะชำกล้าไม้ โดยนำแม่ไม้โตเร็วสายพันธุ์ดีที่ห้องปฏิบัติการเทคโนโลยีพืชพลังงานและไม้โตเร็วรวบรวมไว้ในกระถางมาปลูก โดยใช้ระยะปลูก 3×3 เมตร เว้นระยะระหว่างชนิด 5 เมตร ทำการติดป้ายสื่อความหมาย อธิบายเกี่ยวกับไม้ชนิดนั้น ตั้งแต่ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ การพัฒนาสายพันธุ์ การเจริญเติบโตและการใช้ประโยชน์

ตารางที่ 1 แม่ไม้โตเร็วสายพันธุ์ดีที่ห้องปฏิบัติการเทคโนโลยีพืชพลังงานและไม้โตเร็วรวบรวมไว้

NoSpeciescountryLocationSeedlotNumberAge
1Melaleuca alternifoliaAusCandole SF, NSW4008811 year
2M. alternifoliaAusCandole SF, NSW2908791 year
3M. alternifoliaAusCandole SF, NSW2708401 year
4M. alternifoliaAusCandole SF, NSW2808471 year
5M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3208311 year
6M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3108701 year
7M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3408191 year
8M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3908251 year
9M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3308121 year
10M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3508201 year
11M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3008351 year
12M. alternifoliaAusCandole SF, NSW36081191 year
13M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3808611 year
14M. alternifoliaAusCandole SF, NSW3508201 year
15M. capujuti sub sp. capujutiIndoGunung Kidul, Yogyakarta 111 year
16M. capujuti sub sp. capujutiAusBerry Springs, NT19580101 year
17M. capujutiAusWangi Station, NT19572301 year
18M. capujutiAusBensbach20672541 year
19M. capujutiThaiTrang4301 year
20M. capujutiThaiTrang5101 year
21M. capujutiThaiTrang5301 year
22M. leacadendaAusBensbach20673201 year
23M. leacadendaAus 13532401 year
24M. leacadendaAus 17517421 year
25M. quirquenerviaAusTozer’s Gap, Qld15866701 year
26M. quirquenerviaAusRokeby National Park, Qld158691011 year
27Eucalyptus hybridVietnam PB32 3 year
28Eucalyptus hybridVietnam PB48 3 year
29Casuarina junghuhnianaThai 1562 year
30C. junghuhnianaThai 482 year
31C. junghuhnianaThai 3292 year
32C. junghuhnianaThai 29472 year
33C. junghuhnianaThai 21432 year
34C. junghuhnianaThai 22392 year
35C. junghuhnianaThai 25562 year
36C. junghuhnianaThai 2492 year
37Acacia auriculiformis X auriculiformis  24/14/322 year
38Acacia auriculiformis X auriculiformis  31/17/2572 year
39Acacia mangium X auriculiformis  1-Jan-16162 year
40Acacia mangium X auriculiformisVietnam BV582 year
41Acacia mangium X auriculiformisVietnam BV71152 year
42Acacia mangium X auriculiformisVietnam BV10202 year
43Acacia mangium X auriculiformisVietnam BV29182 year
44Acacia mangium X auriculiformisVietnam BV75122 year
45Acacia mangium X auriculiformisVietnam BV16112 year
46Acacia mangium X auriculiformisVietnam BV32112 year
47Eucalyptus urophylla x pellitaVietnam UP66203 year
48Eucalyptus urophyllaVietnam U892114 year
49Eucalyptus urophylla x pellitaVietnam UP7225 year
50Eucalyptus pellita x brassianaVietnam PB5916 year
51Eucalyptus pellita x brassianaVietnam PB54457 year
52Eucalyptus camaldulensisVietnam C159618 year
53Eucalyptus urophylla x pellitaVietnam UP99289 year